پایانه فروشگاهی شامل هر سخت افزار یا نرم افزاری است که امکان اتصال به شبکه های پرداخت الکترونیکی رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته باشد و بتواند صورتحساب الکترونیکی مطابق با استانداردهای سازمان امور مالیاتی صادر کند. این دستگاه ها می توانند شامل رایانه، دستگاه کارتخوان (pos)، گوشی هوشمند یا درگاه پرداخت الکترونیکی باشند.
صورتحساب الکترونیکی سندی است که دارای شماره مالیاتی یکتا (۲۲ کاراکتر) بوده و اطلاعات و جزئیات آن باتوجه به نوع کسب و کار توسط سازمان امور مالیاتی تعیین می شود. هر کسب و کار بسته به نوع و حجم فعالیت خود می تواند نوع مناسب پایانه فروشگاهی را انتخاب کند.
مراحل ثبت پایانه فروشگاهی
برای ثبت اطلاعات پایانه فروشگاهی، ابتدا ثبت نام مودی باید توسط سازمان امور مالیاتی تایید شود، سپس مودی با ورود به سامانه و انتخاب بخش سایر خدمات و گزینه ثبت مشخصات پایانه فروشگاهی و حافظه مالیاتی اطلاعات مربوط به پایانه را ثبت می کند.
اشخاص مشمول قانون
تمام صاحبان مشاغل صنفی و غیر صنفی (مانند سوپرمارکت ها،خیاط ها،پزشکان،وکلا و غیره) و همچنین اشخاص حقوقی (شرکت ها و موسسات) مشمول این قانون هستند.هرگاه در قانون به مودی اشاره می شود، منظور این گروه ها است مگر اینکه خلاف آن ذکر شده باشد.
تکالیف اشخاص مشمول قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان
براساس ماده ۲ قانون، تمامی اشخاص مشمول موظف اند به نحوی که سازمان امور مالیاتی تعیین می کند، در سامانه مودیان ثبت نام کنند.
– خرده فروشی ها و واحدهای صنفی که مستقیم با مصرف کننده نهایی درارتباط هستند، علاوه بر ثبت نام در سامانه مودیان، باید حتما از پایانه فروشگاهی استفاده کنند.
-برای مودیانی که با مصرف کننده نهایی ارتباط مستقیم ندارند، استفاده از پایانه فروشگاهی الزامی نیست، اما باید کلیه صورتحساب های خود را از طریق سامانه مودیان صادر کنند.
آموزش و توانمندسازی مودیان
سازمان امور مالیاتی با همکاری اتاق اصناف ایران موظف است آموزش، توانمندسازی و مشاوره لازم را به مودیان ارائه دهد. همچنین، در هر استان کارگروهی متشکل از نمایندگان سازمان امور مالیاتی، اتاق اصناف و وزارت ارتباطات تشکیل می شود.
حمایت از موداین ناتوان
اگر مودیان به دلایل خاص مانند شرایط جسمی، منطقه جغرافیایی، امکانات سخت افزاری و نرم افزاری یا سابقه مالیاتی، قادر به استفاده از سامانه و پایانه فروشگاهی نباشند، کارگروه مربوطه این موضوع را بررسی می کند.
1-در صورت تائید ناتوانی، شرکت های معتمد خدمات مالیاتی موظف به آموزش، نصب و راه اندازی پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان برای این مودیان خواهند بود.
2-مسئولیت عدم صدور صورتحساب الکترونیکی به جای این مودیان برعهده این شرکت ها خواهد بود، به جز مواردی که کتمان درآمد صورت گرفته باشد.
3-مودیان باید هزینه (کارمزد) خدمات شرکت های معتمد را طبق تعرفه تعیین شده پرداخت کنند.
معافیت ها
مودیانی که به دلیل ماهیت کسب و کار خود یا معافیت مالیاتی امکان عضویت در سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی را ندارند، فهرست آنها توسط وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و پس از تصویب هیات وزیران هرسال تا پایان دی ماه اعلام می شود. در زیر به بخشی از ماده قانون ها اشاره می کنیم:
ماده ۱: آشنایی با تعاریف قانونی پایانه فروشگاهی، سامانه مودیان، صورتحساب الکترونیکی و مودی
ماده ۲: ثبت نام در سامانه مودیان برای همه مودیان و استفاده اجباری خرده فروشی ها و واحدهای صنفی با ارتباط مستقیم با مصرف کننده از پایانه فروشگاهی
ماده ۳: شرکت در آموزش ها و بهره مندی از مشاوره های سازمان امور مالیاتی و اتاق اصناف
ماده ۴: همکاری با کارگروه استانی برای بررسی توانمندی در استفاده از سامانه و پایانه فروشگاهی
ماده ۵: استفاده از خدمات شرکت های معتمد برای نصب، آموزش وو راه اندازی پایانه فروشگاهی در صورت ناتوانی
ماده ۶: ثبت، نگهداری و ارائه اطلاعات معاملات و صورتحساب ها به صورتحساب الکترونیکی
ماده ۷: استفاده از نرم افزارهای تایید شده برای صدور صورتحساب الکترونیکی
ماده ۸: ارسال به موقع و دقیق اطلاعات معاملات به سامانه مودیان براساس استانداردهای تعیین شده
ماده ۹: حفظ محرمانگی و امنیت اطلاعات مالی و تجاری ارسالی
ماده ۱۰: اعلام مشخصات پایانه های فروشگاهی و تغییرات مربوط به آن به سازمان امور مالیاتی
ماده ۱۱: همکاری در روند رسیدگی و بررسی اطلاعات مالی ارائه شده به سازمان امور مالیاتی
ماده ۱۲: رعایت قوانین و مقررات برای جلوگیری از تخلفات و جرائم مالیاتی مربوط به صدور صورتحساب الکترونیکی
ماده ۱۳: اطلاع رسانی و رعایت شرایط معافیت ها و مقررات خاص مرتبط با فعالیت اقتصادی خود
ماده ۱۴: پرداخت تعرفه ها و کارمزدهای مرتبط با استفاده از خدمات پایانه فروشگاهی و سامانه مودیان
شناسه یکتای حافظه مالیاتی چیست؟
حافظه مالیاتی چیست؟
صورتحساب الکترونیکی چیست؟
نکات مهم قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان
سازمان امور مالیاتی مراتب تخلف را به مودی و مرجع صدور مجوز اطلاع می دهد.
مرجع صدور مجور حداکثر طی یک هفته اخطار کتبی به متخلف می دهد.
اگر ظرف ۱۰ روز پس از اخطار، مودی ثبت نام نکند:
بار اول: تعطیلی کسب و کار به مدت دو هفته
بار دوم:تعطیلی از دوماه تا ۶ ماه با همکاری نیروی انتظامی یا کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه (برای کسب و کارهای مجازی)
وظیفه سازمان امور مالیاتی در تعطیلی:
اگر مرجع صدور مجوز ظرف ۱۵ روز اقدام به تعطیلی نکند، سازمان مالیاتی موظف است این موضوع را به نیروی انتظامی یا کارگروه مربوطه اطلاع دهد.
مسئولیت تضامنی:
مرجع صادرکننده مجوز در پرداخت جریمه ها و مالیات مربوط به تخلفات، مسئولیت تضامنی با مودی دارد.
ابطال مجوز:
درصورت تدام تخلف بیش از یک سال، مجوز فعالیت آن واحد اقتصادی توسط مرجع صادرکننده لغو خواهد شد.
تعلیق درگاه های پرداخت:
بانک مرکزی موظف است در بازه تعطیلی یا تعلیق، درگاه های پرداخن و پایانه های الکترونیکی آن واحد متخلف را مسدود یا غیرفعال کند.
نتیجه گیری:
قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان گامی مهم در مسیر هوشمندسازی نظام مالیاتی کشور و افزایش شفافیت در تبادلات مالی است. این قانون با الزام ثبت نام مودیان در سامانه مودیان و صدور صورتحساب های الکترونیکی از طریق پایانه های فروشگاهی، زمینه کاهش فرار مالیاتی و ایجاد عدالت مالیاتی را فراهم می کند.
تکالیف دقیق و شفاف برای صاحبان کسب و کار، به ویژه خرده فروشی ها و واحدهای صنفی که به طور مستقیم با مصرف کننده نهایی در ارتباط هستند، همراه با نظارت جدی سازمان امور مالیاتی و همکاری نهادهای مرتبط، ضمانت اجرای موفق این قانون را تقویت می کند. همچنین، نقش شرکت های معتمد و کارگروه راهبری سامانه مودیان در آموزش، پشتیبانی و هماهنگی های لازم از جکله ارکان مهم در پیشبرد اهداف قانون محسوب می شوند.
باتوجه به تجربه کشورهای پیشرو در اجرای این قوانین، ایران نیز با به کارگیری این سامانه و زیرساخت های مرتبط، می تواند نظام مالیاتی خود را از حالت سنتی و دستی خارج کرده و به سمت نظامی هوشمند، شفاف و کارآمد حرکت کند. این تحول نه تنها به بهبود درآمدهای مالیاتی منجر می شود بلکه عدالت مالیاتی را در جامعه تقویت کرده و فضای کسب و کار سالم تر و رقابتی تری ایجاد می کند.
درنهایت، اجرای کامل و درست قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان نیازمند همکاری تمامی بخش ها، آموزش مودیان و پیگیری مستمر دستگاه های نظارتی است تا اهداف تعیین شده به بهترین شکل محقق گردد.