حسابداری خدماتی چیست؟

حسابداری خدماتی به‌عنوان یک زیرمجموعه از حسابداری، نقش مهمی در اقتصاد ایفا می‌کند. این بخش شامل طیف گسترده‌ای از فعالیت‌ها مانند ارتباطات، حمل و نقل، آموزش، مالی، بهداشت و درمان و… است. حسابداری خدماتی به بررسی و تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی مربوط به این بخش می‌پردازد. این شاخه از حسابداری با چالش‌های خاصی روبرو است که آن را از حسابداری تولیدی، بازرگانی، پیمانکاری متمایز می‌کند. به عنوان مثال، نحوه تخصیص هزینه‌ها و درآمدها، اندازه‌گیری و ارزیابی خدمات ارائه شده‌است.

 

اهمیت حسابداری خدماتی

حسابداری خدماتی به‌ دنبال تحقق اهداف مهمی در شرکت‌ها ارائه‌دهنده خدمات است. اولین هدف این نوع حسابداری، ارائه اطلاعات مالی بموقع و دقیق به مدیران و سایر ذی‌نفعان است. در شرکت‌های خدماتی، منابع مالی بیشتر به نیروی انسانی و زیرساخت‌های ارائه خدمات اختصاص می‌یابد و اطلاعات دقیق در مورد درآمد‌ها، هزینه‌ها و سودآوری بسیار مهم است. این اطلاعات به مدیران کمک خواهد‌کرد تا در مورد موضوعاتی مانند بوجه‌بندی، قیمت‌گذاری و تخصیص بهینه منابع تصمیم‌گیری کنند؛ همچنین یکی از اهداف مهم حسابداری خدماتی، مدیریت و کنترل هزینه‌های شرکت است. در این نوع شرکت‌ها هزینه‌ زیر‌ساخت‌ها و نیرو انسانی بسیار مهم هستند و نیاز به مدیریت دقیق دارند. حسابداری خدماتی با شناسایی هزینه‌ها و ارائه گزارش‌های مالی به مدیران، به آن‌ها در کنترل و مدیریت هزینه‌ها کمک می‌کند.

علاوه‌براین، تحلیل سودآوری یکی دیگر از اهداف‌های مهم حسابداری خدماتی است. باتوجه به ماهیت خدمات و تفاوت آن با تولید کالا، تحلیل سودآوری‌ها در شرکت‌های خدماتی اهمیت ویژه‌ای خواهد‌داشت. حسابداری خدماتی با محاسبه سود ناخالصی‌ها و خالص‌ها در سطح شرکت و خدمات مختلف، به مدیران در ارزیابی عملکرد و برنامه‌ریزی آتی یاری می‌رساند.

وظیفه حسابدار خدماتی

به‌طور کل، یک حسابدار خدماتی باید علاوه‌بر دانش فنی حسابداری و مالی، مهارت‌های ارتباطی، تحلیلی، تصمیم‌گیری و حل مسئله قوی داشته باشد تا بتواند نقش مؤثری در بهبود عملکرد مالی و افزایش سودآوری خدمات ایفا کند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین وظایف حسابدار خدماتی می‌پردازیم:

 

1.      ثبت اسناد مالی

حسابدار خدماتی باید تمامی مدارک و اسناد مالی مانند رسید‌ها، فاکتور‌ها، قبوض و سایر اطلاعات مالی را به طور منظم و دقیق ثبت و نگهداری کند. این نیازمند مهارت‌های حسابداری، نظم و دقت بالا است.

 

2.      انجام محاسبات مالی

حسابدار باید محاسبات مربوط به هزینه‌ها، درآمد‌ها، سود و زیان، موجودی نقدی و سایر امور مالی را با دقت انجام دهد. حسابداری در حقیقت، نیازمند مهارت‌های ریاضی و آشنایی با نرم‌افزارهای حسابداری است.

3.      پیگیری پرداخت‌ها

حسابدار خدماتی در پیگیری مطالبات از مشتریان و همچنین پرداخت‌های به تأمین‌کنندگان و سایر بستانکاران به طور مستمر فعالیت دارند، که این نیازمند مهارت‌های ارتباطی و مذاکره است.

 

4.      همکاری با واحدهای دیگر

حسابدار خدماتی باید با سایر واحدهای سازمان همچون بخش منابع انسانی، خدمات مشتریان و عملیاتی همکاری نزدیکی داشته باشد تا اطلاعات مالی را به‌طور مؤثر به اشتراک بگذارد و نیازهای مالی آن‌ها را برآورده کند. همکاری گسترده با سایر اعضا نیاز به داشتن مهارت‌های ارتباطی و کار تیمی بالا دارد.

 

5.     تکنیک‌های حسابداری خدماتی

حسابداری خدماتی به مجموعه تکنیک‌ها و روش‌های خاص در حسابداری مربوط به شرکت‌ها و سازمان‌های ارائه‌دهنده خدمات اشاره دارد. حسابداری خدماتی در مقایسه با حسابداری بخش تولیدی و تجاری، دارای ویژگی‌های منحصربه‌فردی است که به آنها پرداخته می‌شود. یکی از مهم‌ترین روش‌های حسابداری خدماتی، روش‌های تعیین هزینه‌های خدمات می‌باشد. در این روش‌ها، هزینه‌های مرتبط با ارائه خدمات، محاسبه می‌شود. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های سربار، هزینه‌های پرسنلی، هزینه‌های مواد و تجهیزات مصرفی و سایر هزینه‌های جاری است. تخصیص این هزینه‌ها به خدمات ارائه‌شده، براساس معیارهایی مانند تعداد ساعات کار، زمان صرف شده، تعداد مراجعه‌کنندگان و… صورت می‌گیرد.

همچنین، تکنیک‌های تعیین قیمت خدمات از موضوعات مهم حسابداری خدماتی هستند. این تکنیک‌ها شامل روش‌هایی چون قیمت‌گذاری مطابق ارزش برای مشتری، قیمت‌گذاری بر اساس هزینه‌ها، قیمت‌گذاری بر اساس رقابت و… است. انتخاب مناسب‌ترین روش قیمت‌گذاری، باتوجه به ماهیت خدمات، شرایط بازار و اهداف سازمان انجام خواهد‌شد. علاوه‌بر این، مدیریت درآمدها و مطالبات نیز از دیگر موضوعات مهم در حسابداری خدماتی است. این موضوع شامل زمان فاکتورنویسی، زمان ارائه خدمات، نحوه وصول مطالبات و مدیریت وجوه دریافتی است. تکنیک‌های مختلفی برای بهبود و مدیریت این فرایندها به کار گرفته می‌شود.

 

صورت‌ مالی در حسابداری خدماتی

در حسابداری خدماتی، مانند دیگر بخش‌های حسابداری، گزارش‌های مالی مهمی تهیه می‌شود که برای مدیریت و سایر ذی‌نفعان سازمان کاربرد دارند. این گزارش‌ها شامل صورت سود و زیان جامع، صورت سود و زیان، صورت وضعیت مالی (ترازنامه) و صورت جریان‌های نقدی است که در ادامه به بررسی هرکدام می‌پردازیم:

 

1.      صورت سود و زیان

صورت سود و زیان در حسابداری خدماتی، هزینه‌ها و درآمدهای مرتبط با ارائه خدمات را در یک دوره مالی مشخص نشان می‌دهد. این صورت به مدیریت کمک می‌کند تا سودآوری و کارایی فعالیت‌های سازمان را ارزیابی کند. در این حال، درآمدهای حاصل از ارائه خدمات به مشتریان و هزینه‌های مرتبط با آن، همچون هزینه‌های سربار، هزینه‌های پرسنلی، هزینه‌های مواد و تجهیزات مصرفی و سایر هزینه‌های جاری گزارش می‌شود.

 

2.      صورت سود و زیان جامع

صورت سود و زیان نیز در حسابداری خدماتی تهیه می‌شود. این صورت، تغییرات در حقوق صاحب سهام را به صورت فراتر از سود و زیان انعکاس می‌دهد. این تغییرات شامل سایر اقلام درآمد جامع مانند سود یا زیان ناشی از تسعیر ارز، سود یا زیان ناشی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها یا سایر موارد است.

3.      صورت‌ وضعیت مالی (ترازنامه)

صورت وضعیت مالی در حسابداری خدماتی نیز تهیه می‌شود. این صورت ، بدهی‌ها، دارایی‌ها و حقوق صاحبان سهام سازمان را در تاریخ مشخصی نشان خواهد‌داد. در این صورت، دارایی‌های سازمان شامل وجه نقد ، موجودی‌ها، مطالبات و دارایی‌های ثابت و بدهی‌ها شامل بدهی‌های پرسنلی، بدهی‌های تجاری و سایر بدهی‌ها گزارش می‌شود.

 

4.      صورت جریان‌های نقدی

صورت جریان‌های نقدی نیز از گزارش‌های مالی مهم در حسابداری خدماتی می‌باشد. این صورت، جریان‌های خروجی و ورودی وجوه نقد سازمان را در یک دوره مالی مشخص نشان می‌دهد. این جریان‌ها شامل جریان‌های سرمایه‌گذاری، جریان‌های عملیاتی و جریان‌های تأمین مالی است. تهیه و تحلیل این صورت‌های مالی به مدیریت سازمان‌های خدماتی این فرصت را می‌دهد تا مسائل مالی و عملیاتی را بهتر مدیریت کنند و تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی موثرتری داشته باشند.

 

اهمیت حسابداری خدماتی برای شرکت ها

به‌طور کل، حسابداری خدماتی بر مدیریت مالی و ثبت معاملات شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات تمرکز دارد. این حوزه شامل موارد مانند مدیریت درآمد، گردش وجوه نقد، هزینه‌ها، محاسبه سودآوری و تهیه صورت‌های مالی است. حسابداری خدماتی به مدیر کمک می‌کند تا عملکرد مالی شرکت را رصد و تصمیمات اثربخش اتخاذ کند. برای دریافت مشاوره در این زمینه به سایت کیان محاسبان مراجعه کنید.

 

 سوالات متداول

 

آیا در حسابداری خدماتی صورت مالی تهیه می‌شود؟

در حسابداری خدماتی، مانند دیگر بخش‌های حسابداری، گزارش‌های مالی مهمی تهیه می‌شود که برای مدیریت و سایر ذی‌نفعان سازمان کاربرد دارند.

 

حسابدار خدماتی چه ویژگی هایی دارد؟

به‌طور کل، یک حسابدار خدماتی باید علاوه‌بر دانش فنی حسابداری و مالی، مهارت‌های ارتباطی، تحلیلی، تصمیم‌گیری و حل مسئله قوی داشته باشد.

 

صورت جریان های نقدی چیست؟

این صورت، جریان‌های خروجی و ورودی وجوه نقد سازمان را در یک دوره مالی مشخص نشان می‌دهد.